Het coronavirus houdt de wereld in de greep en heeft een forse impact op de volksgezondheid, maar ook op de economie. Onder meer het bedrijfsleven wordt hard geraakt. Dat zal onvermijdelijk leiden tot acute liquiditeitsproblemen bij ondernemers en baanverlies bij werknemers. Velen zullen geconfronteerd worden met een inkomensachteruitgang. De vaste lasten, waaronder alimentatieverplichtingen blijven tegelijkertijd wel doorlopen. Uitgangspunt is immers dat de alimentatieverplichting, net zo als de overige maandelijkse verplichtingen, dient te worden nagekomen. Maar wat als de beschikbare middelen er gewoonweg niet zijn of aanzienlijk beperkt?

De overheid heeft een breed pakket aan steunmaatregelen samengesteld die er mede op zijn gericht financiële ademruimte te geven en tijdelijke financiële moeilijkheden te overbruggen. Mocht daarop geen beroep gedaan kunnen worden of zijn deze maatregelen nog steeds ontoereikend, dan zou dat mogelijk aanleiding kunnen geven om de alimentatieverplichting op te schorten voor (on)bepaalde tijd. Welke mogelijkheden u zoal heeft, leest u hieronder.

Overleg
Het is belangrijk om eerst het overleg met de alimentatieontvanger te zoeken. Maak de situatie bespreekbaar en kijk of er in onderling overleg afspraken mogelijk zijn. Hierbij kunt u bijvoorbeeld een tijdelijke verlaging of een tijdelijk uitstel van betaling afspreken, met eventueel nabetaling van de achterstallige alimentatie zodra de financiële mogelijkheden er weer zijn. Lukt het om in onderling overleg tot afspraken te komen, dan is het belangrijk dat deze afspraken schriftelijk worden vastgelegd. Tip: evalueer de afspraken na enkele maanden en houd elkaar op de hoogte van de situatie.

Incassomaatregelen
Lukt het niet om in onderling overleg afspraken te maken en moet u, als gevolg van een gebrek aan financiële middelen, de maandelijkse alimentatiebetaling geheel of gedeeltelijke staken, dan loopt u het risico dat de alimentatieontvanger incassomaatregelen zal treffen via de deurwaarder of het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO). U moet daarbij (onder andere) denken aan (loon)beslag. In dat geval is het mogelijk om in een kort geding procedure de rechter te vragen de alimentatieontvanger te verbieden om, al dan niet tijdelijk, incassomaatregelen te treffen. Dit wordt ook wel een zogenaamd “executiegeschil” genoemd. De kort gedingrechter moet dan beoordelen of de alimentatieontvanger door het treffen van incassomaatregelen misbruik van recht maakt. Daarvan is bijvoorbeeld sprake als door de incassomaatregelen bij de alimentatiebetaler een noodtoestand ontstaat. Als de kort gedingrechter oordeelt dat de alimentatieontvanger geen incassomaatregelen mag treffen, dan bent u als alimentatiebetaler niet definitief van uw alimentatieverplichting af. U hebt in dat geval alleen uitstel van executie en tijdelijk financiële ademruimte.

Procedure tot wijziging alimentatie
Mocht u voorzien dat de coronacrisis voor een langere periode een inkomensdaling zal veroorzaken, dan is het raadzaam om zelf een procedure op te starten waarin de rechter verzocht wordt de te betalen alimentatie te wijzigen. Dit biedt niet meteen een oplossing. De coronacrisis heeft namelijk ook gevolgen voor de doorlooptijd van een procedure bij de rechtbank. Daarnaast is een gerechtelijke procedure ook kostbaar.

Als u nog verwikkeld bent in een echtscheidingsprocedure en u betaalt een voorlopige alimentatie, die is vastgelegd in een beschikking voorlopige voorziening kunt u de rechter verzoeken om de voorlopige alimentatie te wijzigen op grond van gewijzigde omstandigheden. Daarvoor moet vast komen te staan dat als gevolg van de gewijzigde omstandigheden, alle betrokken belangen in aanmerking genomen, de voorlopige alimentatiebeslissing niet langer in stand kan blijven. Het voordeel van deze procedure is dat de behandeling vaak op relatief korte termijn plaatsvindt.

Als uw verplichting is vastgelegd in een echtscheidingsbeschikking dan wel latere alimentatiebeschikking of in een alimentatieovereenkomst (bijvoorbeeld in een echtscheidingsconvenant) kunt u de rechter verzoeken de vastgestelde of overeengekomen alimentatie te wijzigen. Dit kan als sprake is van een wijziging van omstandigheden, zoals een inkomensdaling. In een dergelijke wijzigingsprocedure vindt er een volledig nieuwe beoordeling plaats aan de hand van de actuele gegevens van beide partijen.

Maar met een procedure tot wijziging van de vastgestelde of overeengekomen alimentatie bent u niet acuut geholpen, want tijdens de duur van de wijzigingsprocedure loopt de alimentatieverplichting gewoon door. Het is mogelijk om in een procedure tot wijziging van alimentatie een voorlopige wijziging van de alimentatie te vragen. Deze voorlopige alimentatie geldt dan gedurende de behandeling van de wijzigingsprocedure. Er moet dan sprake zijn van een spoedeisend belang. Dat is het geval als van de alimentatiebetaler niet gevraagd kan worden dat hij de wijzigingsprocedure moet afwachten, terwijl hij de maandelijkse alimentatie onmogelijk kan betalen en hierdoor in grote financiële nood komt te verkeren als hij moet doorbetalen.

Het is in beginsel aan het oordeel van de rechter overgelaten of hij het verzoek voor een voorlopige wijziging van de alimentatie, in afwachting van de definitieve beslissing, met spoed behandelt. De rechter moet bij de beoordeling hiervan de belangen van partijen afwegen tegen de doorlooptijd van de wijzigingsprocedure en de proceskansen hierin. Het kan dus tot een snelle beslissing leiden, maar zeker is dat niet.

Bewijs
Leidt onderling overleg niet tot het gewenste effect en overweegt u een gerechtelijke procedure aanhangig te maken? Zorg er dan voor dat u voldoende documenten heeft waar de gronden tot intrekking en/of wijziging op gebaseerd kunnen worden. Hoofdregel is nog altijd: wie stelt, moet bewijzen. Het is aan de alimentatiebetaler om met stukken aannemelijk te maken dat hij/zij, al dan niet tijdelijk, niet meer in staat is de maandelijkse alimentatie te voldoen.

Meer informatie
Heeft u vragen over dit onderwerp of wenst u een eerste advies over wat in uw situatie de beste stap zou zijn? Neem dan contact op met de familierechtadvocaten van ons team Familierecht.

1 april 2020