De maatschappelijke onrust na het faillissement van het Slotervaartziekenhuis was groot. Sommige patiënten moesten in allerijl bij andere zorgcentra worden ondergebracht. Verder was zorg niet meer gegarandeerd. In het publieke debat is het faillissement veel besproken. Politici grepen het faillissement aan om de grotere maatschappelijke problemen in de zorg aan de kaak te stellen en experts haastten zich te melden dat het faillissement voorkomen had kunnen worden.
Het maatschappelijke debat over faillissementen in de zorg is noodzakelijk. Dat debat moet echter los worden gezien van dit concrete faillissement. In ieder faillissement moet maatwerk worden geleverd. Het concrete faillissement van het Slotervaartziekenhuis wordt nu gebruikt voor het bredere maatschappelijke debat. Maar dat is onwenselijk.
Het faillissement is hoofdzakelijk bedoeld om het vermogen van de schuldenaar te verdelen. De curator heeft de taak om voor de schuldeisers het vermogen van de failliet te gelde te maken en te verdelen. De curator moet zich dus bij zijn taakuitoefening in de eerste plaats laten leiden door de financiële belangen van de schuldeisers. Hij kan daarbij ook concrete belangen van maatschappelijke aard betrekken.
De maatschappelijke taak die een ziekenhuis in onze samenleving vervult, heeft echter als gevolg dat niet alleen de schuldeisers een nadrukkelijke rol in dit faillissement spelen. Ook andere partijen, die normaal gesproken geen rol spelen bij een faillissement, zijn bij het faillissement wel degelijk betrokken. Denk hierbij vooral aan de patiënten. Het is dan ook begrijpelijk dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid aangekondigd heeft een onderzoek te starten naar de wijze waarop is omgegaan met de patiëntveiligheid.
In dit faillissement is ook de gemeente Amsterdam nadrukkelijk betrokken. Zij heeft onlangs de rechter-commissaris verzocht de curatoren te bevelen onderzoek te doen naar de oorzaken van het faillissement. Curatoren verrichten in nagenoeg alle faillissementen een dergelijk onderzoek. De verplichting om zo’n onderzoek te doen volgt uit de wet. Deze verplichting is echter ondergeschikt aan het hoofddoel van een faillissement: ervoor zorgen dat de crediteuren zo veel mogelijk van hun onbetaalde vordering voldaan krijgen. Als crediteuren hun vordering volledig betaald krijgen, dan is onderzoek door de curator onwenselijk. Zijn salaris wordt immers betaald door de crediteuren. Zij hebben géén financieel belang bij een onderzoek naar een breder maatschappelijk probleem dat wordt uitgevoerd door de curator.
In het faillissement van het Slotervaartziekenhuis lijken de curatoren een oplossing te hebben gevonden voor de financiële problemen van de crediteuren. Als het plan (een akkoord) slaagt, dan zullen de crediteuren hun vordering volledig betaald krijgen. Daarmee verwezenlijken de curatoren het hoofddoel van het faillissement. Het is dan ook volledig te begrijpen dat de curatoren vooralsnog geen verder onderzoek doen naar de oorzaken van het faillissement en dat de rechter-commissaris ze daarin gelijk heeft gegeven. Het verzoek van de gemeente Amsterdam is daarom terecht (door zowel de rechter-commissaris als de rechtbank in hoger beroep) afgewezen.
Een onderzoek naar een maatschappelijk probleem ten behoeve van de maatschappij moet door de maatschappij worden bekostigd. Niet door de crediteuren van een faillissement. Bovendien, de curator is geen functionaris die wordt aangesteld om een breder maatschappelijk probleem te onderzoeken. Het maatschappelijke debat en onderzoek naar problemen in de zorg hoort thuis in het politieke domein en niet in dit concrete faillissement.
Wilt u meer informatie over dit onderwerp of heeft u andere vragen, neem dan contact op met Lodewijk Hox. U kunt uiteraard ook contact opnemen met een van de andere advocaten van ons team Insolventie & Herstructurering.
Augustus 2019
