De voorzieningenrechter te Roermond heeft op 21 oktober 2016 (ECLI:NL:RBLIM:2016:9166) geoordeeld dat het, tegen de wil van moeder, tijdelijk detacheren van een leerling bij een bovenschoolse voorziening onrechtmatig is en gelijk staat aan een verwijdering. Door te kiezen voor detachering, zo stelt de voorzieningenrechter, heeft de school aan moeder de mogelijkheid onthouden om in het kader van een verwijderingsprocedure door de Geschillencommissie passend onderwijs te laten toetsen of haar zoon op deugdelijke gronden niet meer tot het onderwijs op de school van inschrijving wordt toegelaten.
Wat is er gebeurd?
De leerling is in de periode van juni 2014 tot juni 2015 een aantal malen door de Stichting Citaverde College (hierna: de school) geschorst vanwege pesten, ongeoorloofd verzuim en gebruik van fysiek geweld tegen medeleerlingen. Daarna heeft hij op 5 februari 2016 een medeleerling lichamelijk letsel toegebracht, omdat hij dacht dat deze zijn vriendin probeerde af te pakken. Naar aanleiding van dit voorval is de leerling door de school voor twee dagen geschorst.
In een hierop volgend gesprek laat de school aan de leerling en zijn moeder weten dat zij handelingsverlegen is. De school maakt kenbaar dat zij vanwege het incident de veiligheid van de andere leerlingen niet kan waarborgen. Afgesproken wordt dat de leerling zal worden aangemeld bij het Ondersteuningsloket van het Samenwerkingsverband passend onderwijs waartoe de school behoort om de juiste onderwijsbehoefte in beeld te brengen.
Het Ondersteuningsloket heeft een rapport opgesteld waarin het de school adviseert extra begeleidingsmogelijkheden te verkennen. In een aanvullend advies wordt voorgesteld om de leerling tijdelijk te plaatsen bij de Bovenschoolse Zorgvoorziening (hierna: BZV). De school doet vervolgens aan moeder het voorstel om de leerling te detacheren bij de BZV waar hij een aangepast lesprogramma kan volgen. Indien de moeder niet meewerkt, zal de school de procedure voor verwijdering starten en de leerling schorsen tot de verwijdering definitief is.
Uiteindelijk werkt moeder niet mee aan de plaatsing bij de BZV. Toch wordt de verwijderingsprocedure niet doorgezet. De school bericht moeder dat de leerling tijdelijk wordt geplaatst bij de BZV. De leerling blijft ingeschreven bij de school. Hij zit echter thuis.
Wat vindt de rechter hiervan?
Moeder vordert in kort geding om de school te veroordelen haar zoon weer toe te laten tot de lessen en andere onderwijsactiviteiten op de school van inschrijving. Nu de leerling al geruime tijd geen onderwijs heeft genoten is er volgens de voorzieningenrechter voldaan aan het vereiste van spoedeisend belang.
Volgens de school is het besluit tot plaatsing van de leerling binnen de BZV geen verwijderingsbesluit. De leerling blijft namelijk ingeschreven bij de school en kan onderwijs volgen op de BZV. De ontzegging van de leerling tot de toegang tot de lessen en plaatsing binnen de BZV behoort volgens de school tot de bevoegdheid van de school om het onderwijs naar eigen bevinden in te richten.
De voorzieningenrechter volgt de school niet in haar standpunt. Volgens de voorzieningenrechter heeft moeder gekozen voor het onderwijs zoals gegeven op de school. De school heeft tegen de wil van moeder de onderwijsvorm en de plaats waar dit gegeven wordt ingrijpend gewijzigd. Daarmee is de school buiten de normale kaders getreden van haar bevoegdheid om het onderwijs naar eigen inzichten in te richten. Daarbij komt, stelt de voorzieningenrechter, dat de school door zo te handelen aan moeder de mogelijkheid heeft onthouden om door de Geschillencommissie passend onderwijs te laten toetsen of haar zoon op deugdelijke gronden niet meer wordt toegelaten tot het reguliere onderwijs.
Voor de voorzieningenrechter heeft de detachering het karakter van een verwijdering, die niet in overeenstemming is met artikel 14 van het Inrichtingsbesluit Wvo. De voorzieningenrechter wijst de vordering van moeder toe, nu het afsluiten van de leerling van het lesprogramma van de school zonder dat van een verwijderingsbesluit sprake is, onrechtmatig is. De leerling zal dus weer toegelaten moeten worden tot het onderwijs op de school.
Is de Geschillencommissie passend onderwijs bevoegd?
De BZV is geen ‘school’ waar ouders hun kinderen kunnen aanmelden. De school van herkomst meldt de leerling aan die binnen het reguliere lesprogramma niet goed gedijt. Een plaatsing bij de BZV is tijdelijk, tot maximaal 1 jaar. Dit staat beschreven in het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband passend onderwijs, het schoolondersteuningsprofiel en de schoolgids van de aangesloten scholen. De BZV geldt als een (weliswaar externe) voorziening van de school waar de leerling staat ingeschreven en ook na plaatsing bij de BZV blijft ingeschreven.
In de kern is hier sprake van een geschil tussen de school en moeder over de noodzaak van de geboden extra ondersteuning in de vorm van een BZV plaatsing en of die plaatsing tegen de wil van moeder kan worden doorgezet. Alleen al hierom had in onze optiek de detachering wél aan de Geschillencommissie passend onderwijs ter toetsing kunnen worden voorgelegd. Bovendien pleegt de Geschillencommissie het besluit tot overplaatsing onder deze omstandigheden op één lijn te stellen met een (voorgenomen) besluit tot verwijdering. Het gaat immers om een andere locatie, een ander lesaanbod, met andere leerkrachten en andere leerlingen.
Dit betekent dat de Geschillencommissie toetst of bij de (tijdelijke) overplaatsing van een leerling met een extra ondersteuningsbehoefte is voldaan aan alle vereisten voor een rechtmatige verwijdering, zoals het horen van de betrokken leraar of leraren, het doen van deugdelijk onderzoek naar het ontwikkelingsperspectief van de leerling en naar de voor de school resterende begeleidingsmogelijkheden. Ook dient een andere ‘school’ te zijn gevonden die bereid is de leerling toe te laten.
Aannemelijk is dus dat het verzoek van moeder óók door de Geschillencommissie passend onderwijs in behandeling zou zijn genomen.
Vragen?
Heeft u vragen over passend onderwijs en de toelating en verwijdering van leerlingen, dan kunt u contact opnemen met Nicole Niessen van ons team Onderwijs.
