Op 30 april 2019 heeft de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit de concept-Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (de Subsidieregeling) aan de Tweede Kamer gezonden. Eerder verscheen er op onze pagina een artikel over de warme sanering van varkenshouderijen.

De Subsidieregeling is bedoeld voor varkenshouders die geuroverlast veroorzaken voor omliggende woningen en hun bedrijf willen beëindigen en is een uitwerking van het “Hoofdlijnenakkoord sanering en verduurzaming varkenshouderij” van 2018. Het kabinet wil de varkenshouderij verduurzamen en geuroverlast van varkenshouderijen in veedichte gebieden verminderen door het definitief en onherroepelijk beëindigen van varkenshouderijlocaties of – bedrijven.

Al in juli 2018 is door de Minister aangekondigd dat een budget van EUR 200.000.000,- beschikbaar zal komen voor het bevorderen van verduurzaming van verschillende veehouderijsectoren. De Subsidieregeling is een van de maatregelen om dit te bereiken. Voor deze maatregel is maar liefst EUR 120.000.000,- gereserveerd.

Er leven wel vragen over de Subsidieregeling. Ik zal hierna ingaan op de volgende vragen:

• Wat zijn de randvoorwaarden van de Subsidieregeling?
• Waarvoor wordt subsidie toegekend?
• Wat gebeurt er als het beschikbare budget niet voldoende is voor alle ingediende aanvragen?

Randvoorwaarden
De Subsidieregeling is niet van toepassing op het gehele Nederlandse grondgebied, maar beperkt zich tot varkenshouders in de concentratiegebieden Zuid of Oost. Welke gemeenten zijn gelegen in de concentratiegebieden Zuid en Oost, is vastgelegd in de Meststoffenwet.

Varkenshouderijen die gelegen zijn in voornoemde concentratiegebieden en hun bedrijf of een locatie van hun bedrijf willen beëindigen en die geuroverlast veroorzaken op woningen in een straal van 1.000 meter rond de varkenshouderijlocatie, komen in aanmerking voor de subsidie.

Daarbij is relevant dat uitsluitend varkenshouderijen die daadwerkelijk hebben geproduceerd en in de laatste vijf jaar vóór de sluiting onafgebroken zijn gebruikt, in aanmerking komen voor de subsidie.

Verder zijn deelnemers aan de zogenaamde “stoppersregeling” van het Actieplan Ammoniak, het landelijk gedoogbeleid bij het Besluit emissiearme huisvesting veehouderij, uitgesloten van de Subsidieregeling. Deze bedrijven moeten immers al gaan stoppen, zodat een subsidie niet meer aan de orde is.

De varkenshouders die een subsidie ontvangen zullen overigens binnen vaste termijnen een aantal stappen moeten zetten. Het betreft deels maatregelen die direct samenhangen met de bedrijfsvoering, zijnde: (i) het afvoeren van de varkens, (ii) het leeghalen van de mestkelders en (iii) het laten doorhalen van het varkensrecht. Andere maatregelen zien op het bestendigen van de bedrijfsbeëindiging: (i) het in gang zetten van een wijziging van het bestemmingsplan, (ii) het zich contractueel verbinden aan het blijvende karakter van de sluiting van de productielocatie en (iii) het slopen van de gebouwen op de locatie.

Onderdelen van de subsidie
De subsidie omvat twee componenten:

• Een marktconforme vergoeding voor het in te leveren varkensrecht;
• Een vergoeding voor het waardeverlies van de varkensstallen.

De hoogte van de marktconforme vergoeding zal enkele dagen voorafgaande aan de openstelling van de Subsidieregeling worden vastgesteld op basis van de op dat moment geldende marktprijs.

De vergoeding voor het waardeverlies van de varkenstallen is opgebouwd uit het subsidiepercentage en de gecorrigeerde vervangingswaarde. De gecorrigeerde vervangingswaarde per m2 is de nieuwbouwwaarde van een stal, gecorrigeerd met een factor wegens veroudering. De subsidiewaarde is in overleg met partijen vastgesteld op 65%.

Meer aanvragen dan budget
De aanvragen voor de subsidie zullen worden gerangschikt op de mate van geurbelasting op woningen in een straal van 1.000 meter rond de varkenshouderijlocatie. Dit wordt uitgedrukt in een zogenaamde geurscore. De geurscore wordt bepaald door de hoeveelheid geureenheden die een varkenshouderijlocatie uitstoot (de geuremissie), de afstand tussen de varkenshouderijlocatie en geurgevoelige object(en) en het aantal geurgevoelige objecten in een straal van 1.000 meter rond de varkenshouderijlocatie.

Alleen de varkenshouderijlocaties die de geurscore van meer dan 0,4 behalen komen in aanmerking voor de subsidie. Mocht het beschikbare budget van EUR 120.000.000,- niet toereikend zijn om alle ingediende aanvragen toe te wijzen, dan komen de varkenshouderijlocaties met de hoogste geurscore als eerste in aanmerking.

Met het rangschikken en selecteren op geurscore en het hanteren van een drempelwaarde wordt volgens de Minister geborgd dat de beschikbare middelen zo doelmatig en doeltreffend mogelijk worden ingezet.

Doorkijk
Tot en met 31 mei 2019 kan worden gereageerd op de concept-Subsidieregeling. Reageren kan via de volgende link: https://www.internetconsultatie.nl/varkenshouderij/reageren.

Tegelijkertijd wordt het concept voorgelegd aan de Europese Commissie. Dit laatste is nodig in verband met een noodzakelijke staatssteuntoets. De publicatie van de definitieve Subsidieregeling is – indien de Europese Commissie ermee instemt – voorzien in juni 2019.

Om varkenshouders in de gelegenheid te stellen om een goede afweging te maken over de deelname aan de Subsidieregeling, is ervoor gekozen voor een termijn van ongeveer twee maanden tussen publicatie en openstelling van de Subsidieregeling en voor een openstelling van een periode van zes weken per 15 augustus 2019.

Meer informatie
Heeft u vragen over de concept-Subsidieregeling? Of wilt u meer informatie over de regeling of hoe u ervoor in aanmerking komt? Neem dan contact op met Nina Rijsterborgh of een van de advocaten van team Food & Agri. Zij zijn u graag van dienst.

Mei 2019