De partijen in de bouw werken vaak met algemene voorwaarden. Daar waar de opdrachtnemer wenst dat zijn eigen algemene voorwaarden van toepassing zijn op de overeenkomst, wenst de opdrachtgever op zijn beurt dat zijn algemene voorwaarden van toepassing zijn op de overeenkomst. In een recent arrest van het Hof Arnhem-Leeuwarden wordt weer eens duidelijk dat het van de hand wijzen van de algemene voorwaarden door een partij voldoende expliciet dient te gebeuren om te voorkomen dat de algemene voorwaarden van de andere partij toch van toepassing zijn.

Juridisch kader

Van toepassing verklaren algemene voorwaarden

Wil een partij een geldig beroep kunnen doen op haar eigen algemene voorwaarden richting haar contractspartij dan dient zij in elk geval haar algemene voorwaarden van toepassing te verklaren op de opdracht. Vaak gebeurt dit voor de eerste keer in de offerte aanvraag van opdrachtgever dan wel in de offerte van opdrachtnemer die aan de opdrachtgever wordt toegezonden. Let wel: het enkel afdrukken van de algemene voorwaarden op de achterzijde van de offerte(aanvraag) is niet voldoende. Deze voorwaarden dienen ook door de gebruiker expliciet op de opdracht van toepassing te worden verklaard.

Van de hand wijzen van algemene voorwaarden

Naar Nederlands recht geldt dat de algemene voorwaarden waarnaar het eerste door een partij wordt verwezen zullen gelden, de zogeheten “first shot theorie”.

Indien de partij als eerste verwijst naar zijn eigen algemene voorwaarden, bijvoorbeeld in een schriftelijke offerte(aanvraag), kan de andere partij niet volstaan met de “standaard” verwijzing naar haar eigen algemene voorwaarden. De algemene voorwaarden van de partij met de eerste verwijzing zullen in dat geval namelijk prevaleren.

Wanneer een partij met de algemene voorwaarden van de wederpartij wordt geconfronteerd, zal deze partij de toepasselijkheid van die algemene voorwaarden van de andere partij uitdrukkelijk (schriftelijk) met naam en toenaam moeten verwerpen. Daarbij zal de partij uitdrukkelijk moeten aangeven dat uitsluitend onder de eigen algemene voorwaarden wordt geleverd dan wel het (bouw)werk wordt gerealiseerd.

Terhandstelling algemene voorwaarden

De algemene voorwaarden dienen vervolgens ook als bijlage bij de brief of e-mail, waarin de algemene voorwaarden van de andere partij van de hand worden gewezen, worden meegestuurd. Indien partij niet voldoet aan de plicht om de voorwaarden voorafgaand of ten tijde van het sluiten van de overeenkomst ter hand te stellen, kan de andere partij (tenzij deze valt onder de uitzondering “grote partij” in de zin van artikel 6:235 BW) een beroep doen op vernietiging van de algemene voorwaarden althans van bepaalde artikelen uit de algemene voorwaarden. Indien dat beroep slaagt, zijn de voorwaarden dan wel de bewuste artikelen niet van toepassing.

Arrest Hof Arnhem-Leeuwarden

In een recent arrest kwam het hof Arnhem-Leeuwarden tot het oordeel dat de aannemer niet voldoende uitdrukkelijk de aan hem toegezonden algemene voorwaarden van zijn onderaannemer van de hand heeft gewezen door in zijn opdrachtbevestiging de volgende standaardtekst op te nemen:

“ Op deze overeenkomst zijn onze onderaannemersvoorwaarden d.d. 1 januari 2000 van toepassing. Indien deze niet in uw bezit zijn dan vernemen wij dit graag van u en zullen wij die u alsnog doen toekomen. Betaling- en leveringsvoorwaarden van onderaannemers, leveranciers, fabrikanten e.d. zijn niet van toepassing.”

Doordat de aannemer de voorwaarden van zijn onderaannemer (eerste verwijzing) naar het oordeel van het Hof niet voldoende expliciet van de hand heeft gewezen, zijn de algemene voorwaarden van onderaannemer in plaats van de algemene voorwaarden van aannemer op de overeenkomst van toepassing.

Tips voor de praktijk

Om discussie te voorkomen welke voorwaarden van toepassing zijn, dient de partij die zich geconfronteerd ziet met de algemene voorwaarden van de andere partij deze algemene voorwaarden expliciet van de hand te wijzen en de naam, datum en de verwijzingsplaats van de algemene voorwaarden te vermelden die van de hand worden gewezen. Vervolgens dient zij expliciet haar eigen algemene voorwaarden op de overeenkomst van toepassing te verklaren en deze voorafgaand of ten tijde van het sluiten van de overeenkomst aan de andere partij toe te zenden.

In alle gevallen geniet het de voorkeur om de andere partij te laten tekenen voor de toepasselijkheid en ontvangst van de algemene voorwaarden en deze als bijlage bij de overeenkomst te voegen. Indien de andere partij namelijk ontkent dat de voorwaarden juist ter hand zijn gesteld, zal de gebruiker van de algemene voorwaarden moeten bewijzen dat dit wel juist is gebeurd. Dit kan tot bewijsproblemen leiden.

Kortom: om te voorkomen dat de andere partij de algemene voorwaarden vernietigt, en de gebruiker van de algemene voorwaarden alsnog daardoor geen rechtsgeldig beroep kan doen op deze algemene voorwaarden, dienen de algemene voorwaarden voorafgaand of ten tijde van het sluiten van de overeenkomst aan de andere partij te worden toegezonden.

Meer informatie

Heeft u vragen over dit onderwerp? Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met een van onze advocaten van team Vastgoedrecht.