Rondom een onderneming zijn de belangen van diverse stakeholders betrokken. Denk bijvoorbeeld aan de bestuurders, aandeelhouders, toezichthouders, maar ook aan werknemers en relaties van een onderneming. De belangen van de verschillende stakeholders kunnen op enig moment met elkaar botsen. Ter beheersing van deze veelal complexe conflicten bestaan verschillende eigen regels en procedures die gezamenlijk worden aangeduid als ‘Corporate Litigation’.

Procedures bij de Ondernemingskamer

De Ondernemingskamer van het Gerechtshof Amsterdam is het bevoegde college om diverse soorten ondernemingsrechtelijke geschillen te beslechten, zoals het geval is bij de uitkoopprocedure en het beroep inzake het adviesrecht van ondernemingsraden. De belangrijkste procedure die door de Ondernemingskamer wordt beslecht is de enquêteprocedure waarbij de Ondernemingskamer wordt verzocht om een onderzoek (‘enquête’) in te stellen naar het beleid en de gang van zaken binnen een rechtspersoon en met name de vraag of sprake is van wanbeleid. Een dergelijk verzoek kan enkel worden ingediend door partijen aan wie deze bevoegdheid op basis van de wet of krachtens de statuten of een overeenkomst met de rechtspersoon is toegekend. Voorbeelden hiervan zijn aandeelhouders die gezamenlijk een bepaald percentage van het kapitaal van de vennootschap vertegenwoordigen, de ondernemingsraad of de rechtspersoon zelf.

Indien sprake is van wanbeleid kan de Ondernemingskamer maatregelen treffen om het wanbeleid te corrigeren. Een krachtig instrument van de Ondernemingskamer is de mogelijkheid om voorafgaand en/of tijdens het onderzoek op verzoek van een van partijen een of meer voorlopige voorzieningen te treffen zoals de schorsing of het ontslag van een bestuurder, het benoemen van een tijdelijk bestuurder of commissaris en het in beheer geven van de aandelen zodat de aandeelhouder niet meer het stemrecht kan uitoefenen. Deze maatregelen hebben vaak een forse impact, maar fungeren ook vaak als breekijzer om een oplossing tussen partijen te bewerkstelligen.

Aandeelhoudersgeschillen

Geschillen tussen aandeelhouders van een vennootschap komen veelvuldig voor. Dit heeft helaas vaak een negatieve invloed op de vennootschap en de continuïteit daarvan. In de aandeelhoudersovereenkomst of de statuten van de vennootschap kan voor dit soort situaties een geschillenregeling worden opgenomen, zoals een aanbiedingsverplichting. Ook kan in de statuten of een aandeelhoudersovereenkomst worden bepaald dat een geschil op basis van bindend advies of arbitrage dient te worden beslecht.

Naast de statutaire en contractuele regelingen biedt de wet mogelijkheden om een impasse tussen aandeelhouders te doorbreken. Een voorbeeld daarvan is de wettelijke geschillenregeling voor de BV en (in sommige gevallen) de NV op grond waarvan een aandeelhouder in het belang van de vennootschap kan worden gedwongen zijn aandelen over te dragen (uitstoting). Een aandeelhouder die zodanig in zijn rechten en belangen wordt geschaad kan van de overige aandeelhouders ook vorderen dat zij zijn aandelen overnemen (uittreding).

Naast de geschillenregeling bestaat er een wettelijke uitkoopregeling op basis waarvan een grote aandeelhouder kleine aandeelhouders kan uitkopen. Het moet in dat geval gaan om een aandeelhouder die ten minste 95% van de aandelen in de vennootschap houdt en ook 95% van de stemrechten binnen de vennootschap kan uitoefenen. Van deze regeling kan ook gebruik worden gemaakt in gevallen waarin geen sprake is van een conflict of een situatie waarbij de kleine aandeelhouders de belangen van de vennootschap schaden.

403-verklaring

Een moedermaatschappij kan verklaren dat zij hoofdelijk aansprakelijk is voor de schulden van een dochtermaatschappij die voortvloeien uit rechtshandelingen. Voor die dochtermaatschappij hoeft dan geen afzonderlijke jaarrekening te worden gedeponeerd bij het handelsregister. De gegevens van de dochter worden dan meegenomen in de jaarrekening van de moedermaatschappij. Dit wordt de 403-verklaring genoemd aangezien dit is geregeld in artikel 403 van boek 2 Burgerlijk Wetboek. De 403-verklaring moet worden gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel zodat deze voor alle betrokkenen kenbaar is en kan niet zomaar worden ingetrokken. Het niet juist beëindigen van deze aansprakelijkheid kan grote gevolgen hebben zodat het belangrijk is dat hierbij uiterst zorgvuldig te werk wordt gegaan.

Ons team Corporate Advisory heeft specialistische kennis en ervaring op het gebied van vennootschapsrecht. Wij denken graag met u mee en kunnen u bij tal van juridische vraagstukken van dienst zijn, zoals uitstoting van een aandeelhouder of de 403-verklaring. Ook kunnen wij u vakkundig adviseren en begeleiden in de aanloop naar of tijdens een procedure bij de Ondernemingskamer.

Heeft u vragen, neemt u dan contact op met een van de advocaten van ons team Corporate Advisory.