Onderlinge samenwerking bij inkoop van medische hulpmiddelen en geneesmiddelen door academische ziekenhuizen is tot nu toe niet gangbaar. Uit recent onderzoek van zowel de NVZ, de NVZA als de inkooporganisatie Intrakoop blijkt echter dat de behoefte aan een gezamenlijke inkoop van dergelijke producten wél aanwezig is. Niet alleen constateren academische ziekenhuizen namelijk dat leveranciers weinig inzicht verschaffen in de (opbouw van de) prijzen die zij in rekening brengen en veelal van geval tot geval afwijkende prijzen hanteren voor identieke producten, ook stellen academische ziekenhuizen vast dat de kosten die verband houden met de inkoop van medische hulpmiddelen en geneesmiddelen toenemen.

Het is dan ook weinig verrassend dat de acht Nederlandse academische ziekenhuizen met het oog op een besparing van kosten inmiddels het plan hebben opgevat om gezamenlijk geneesmiddelen en ontstekingsremmers in te kopen.

Niet over het hoofd mag echter worden gezien dat academische ziekenhuizen daarmee wellicht een juridisch risico nemen.

Aanbestedingswet
In tegenstelling tot algemene ziekenhuizen zijn academische ziekenhuizen namelijk aanbestedende diensten. Dit betekent dat zij in het kader van de inkoop van werken, leveringen en diensten gebonden zijn aan de Aanbestedingswet.

Clusterverbod
De Aanbestedingswet schrijft ter bescherming van het midden- en kleinbedrijf voor dat aanbestedende diensten, academische ziekenhuizen daaronder begrepen, opdrachten niet onnodig mogen samenvoegen. Enkel indien aanbestedende diensten (i) op adequate wijze weten te motiveren dat samenvoeging van opdrachten in de gegeven omstandigheden passend is en (ii) zij een samengevoegde opdracht verdelen in percelen, mogen zij van dat uitgangspunt afwijken.

Praktijk
Dat de reikwijdte van het clusterverbod niet moet worden onderschat, bleek enige tijd geleden in het kader van een door het UMC Utrecht georganiseerde aanbesteding betreffende medische hulpmiddelen. Om een einde te maken aan de situatie waarbij leveranciers eenzijdig de prijzen voor hulpmiddelen bepalen, besloot het UMC Utrecht om één aanbesteding te organiseren ten behoeve van de inkoop van uiteenlopende medische hulpmiddelen (72 productgroepen in totaal). De voorzieningenrechter floot het UMC Utrecht wegens een overtreding van het clusterverbod echter resoluut terug: geen enkele leverancier was volgens de voorzieningenrechter in staat om het gehele assortiment te leveren, terwijl van leveranciers in de gegeven omstandigheden niet mocht worden gevergd dat zij een samenwerkingsverband (combinatie) zouden vormen.

Tot slot
Het valt te prijzen dat academische ziekenhuizen kosten willen besparen en er om die reden steeds vaker voor kiezen de inkoop van medische hulpmiddelen en geneesmiddelen te bundelen. Academische ziekenhuizen dienen er echter voor te waken dat zij daarbij niet handelen in strijd met de Aanbestedingswet in het algemeen en het clusterverbod in het bijzonder. Het opbouwen van een goed dossier, waarin academische ziekenhuizen adequaat schriftelijk vastleggen waarom zij van oordeel zijn dat een gebundelde inkoop aangewezen is, is in dat verband onontbeerlijk.

Meer informatie
Wilt u meer informatie over dit onderwerp? Neem dan contact op met een van onze advocaten van team Zorg.

Juli 2017