Het komt voor dat schuldenaren kort voor faillissement nog grote betalingen verrichten, goederen overdragen of overeenkomsten aangaan. Met dit soort handelingen is het opletten geblazen. Worden door die handelingen schuldeisers benadeeld, dan kan de curator tot het oordeel komen dat sprake is van ‘paulianeus handelen’. Om die reden kan de curator deze handelingen vernietigen. Deze vernietigingsbevoegdheid van de curator wordt ook wel de ‘actio pauliana’ genoemd.
De Faillissementswet omschrijft wanneer er sprake is van een paulianeuze rechtshandeling. De wet maakt onderscheid tussen verplichte en onverplichte rechtshandelingen. Zowel verplichte als onverplichte rechtshandelingen kunnen worden vernietigd als sprake is van benadeling van schuldeisers. De voorwaarden waar de curator aan moet toetsen verschilt echter wel, afhankelijk van de vraag of sprake is van een verplichte of onverplichte rechtshandeling.
Verplichte rechtshandelingen zijn handelingen waartoe de failliete onderneming zich vóór het faillissement heeft verplicht. Denk aan het terugbetalen van een opeisbare lening. Hoewel voor de terugbetaling dus een reden bestond, heeft de curator toch de mogelijkheid de rechtshandeling te vernietigen. Dit indien 1) de ontvangende partij wist dat het faillissement was aangevraagd, óf 2) als de failliete onderneming en de schuldeiser hebben samengespannen om de schuldeiser in kwestie te bevoordelen boven de andere schuldeisers.
Bij onverplichte rechtshandelingen kan men denken aan het verkopen van een machine voor een te lage prijs of het terugbetalen van een lening die nog niet opeisbaar was. De curator kan een onverplichte rechtshandeling vernietigen als de curator daardoor minder vermogen te gelde kan maken. Hierdoor worden schuldeisers benadeeld én als de failliet als de andere partij dat wisten (of behoorden te weten) dat de andere schuldeisers daardoor zouden worden benadeeld.
De vernietiging heeft werking vanaf het moment dat deze tegen de failliete onderneming wordt ingeroepen. Het kan echter zijn dat u het niet eens bent met de stelling van de curator dat er sprake is van paulianeus handelen. Dan zal de rechter de vernietiging moeten toetsen in een gerechtelijke procedure.
U doet er verstandig aan om juridisch advies in te winnen indien uw onderneming in financiële problemen verkeert en u van plan bent om een grote transactie te verrichten. Een van onze specialisten kan met u bekijken welke transacties wel en niet zijn toegestaan. Ook indien u of uw onderneming wordt geconfronteerd met een vernietigingsactie door een curator kunnen wij u met raad en daad bijstaan.
