In het geval een ondernemer voornemens is een besluit te nemen dat betrekking heeft op het sociaal beleid binnen de onderneming, zal deze in veel gevallen voorafgaande instemming aan de ondernemingsraad (OR) moeten vragen. Dit instemmingsrecht is in de praktijk vaak onderwerp van discussie. Soms besluit een ondernemer te starten met een zogeheten ‘pilot’ of ‘proefperiode’, met als doel de haalbaarheid van het uiteindelijk te nemen besluit te onderzoeken. Zo startte Holland Casino een pilot Lopend Toezicht, waarmee het toezicht op de speeltafels tijdelijk werd gewijzigd. De vraag ontstaat of een dergelijke pilot mogelijk ook al ter instemming aan de OR moet worden voorgelegd, of pas als daadwerkelijk tot de wijziging van het beleid wordt overgegaan.

Pilot: een voorgenomen besluit?
Het instemmingsrecht ziet op een vaststelling, wijziging of intrekking van een regeling op het gebied van secundaire en tertiaire arbeidsvoorwaarden. Artikel 27 van de Wet op de Ondernemingsraden geeft een limitatieve weergave van de onderwerpen die onder dit instemmingsrecht vallen. De OR heeft instemmingsrecht voor zover het een ‘voorgenomen besluit’ betreft.

Voor beantwoording van de vraag of een pilot wel of niet instemmingsplichtig is, is met name relevant welk belang aan de pilot toekomt en welke plaats dit inneemt binnen het gehele besluitvormingstraject. Een pilot is een besluit van tijdelijke aard en is daarmee in beginsel omkeerbaar. Hoewel het definitieve besluit pas later door de onderneming wordt genomen, betekent dit echter niet dat de pilot ook in alle gevallen van het instemmingsrecht is uitgesloten.

Uit de rechtspraak volgt dat moet worden beoordeeld wat het beoogde doel is van het besluit van de ondernemer. Dat het gaat om een pilot of tijdelijk besluit dient bij de beoordeling te worden losgelaten. Indien blijkt dat een pilot moeilijk omkeerbare gevolgen heeft voor het personeel en/of als de gevolgen voor het personeel ingrijpend zijn, wordt de pilot toch als voorgenomen besluit gezien. In dat geval zal instemmingsrecht voor de OR bestaan.

Praktijk
Wat betekent dit voor de praktijk? Indien discussie bestaat of een pilot een voorgenomen besluit is dat eerst aan de OR dient te worden voorgelegd, zijn in ieder geval de volgende vragen van belang:

• Heeft de pilot betrekking op een instemmingsplichtig onderwerp?
• Wat is de totale duur van de pilot?
• Wat is het doel van de pilot en wat is het doel van het uiteindelijke besluit?
• Wat is de omvang van de pilot?
• Op hoeveel werknemers heeft de pilot betrekking?
• Wat zijn de gevolgen voor de betrokken werknemers?

Voor de vraag of een besluit instemmingsplichtig is, is dus niet relevant welke naam aan daaraan wordt gegeven. De naam ‘pilot’ of ’tijdelijk besluit’ is kortom niet doorslaggevend, het gaat erom of de OR de vereiste wezenlijke invloed kan uitoefenen.

Hulp nodig?
Bent u ondernemer en/of lid van de OR? Vraagt u zich af of een ‘pilot’ binnen de onderneming een instemmingsplichtig besluit betreft? Neem dan contact op met een van onze arbeidsrecht advocaten. Wij zijn u graag van dienst.

April 2019