In Nederland is het mogelijk om voorafgaand aan het verkrijgen van een executoriale titel conservatoir beslag te leggen. Een dergelijk beslag geeft de zekerheid dat de vordering uiteindelijk ook daadwerkelijk geïnd kan worden. In Nederland is beslagleggen eenvoudig. Er vindt slechts een beperkte toets van het verzoek van de schuldeiser plaats.

In veel andere Europese landen gaat dit anders. Conservatoir beslag is niet mogelijk of hiervoor geldt een zware toets. Dit heeft vaak tot gevolg dat u niet althans niet zonder de debiteur vooraf te waarschuwen aan de tegoeden op de bankrekeningen van uw buitenlandse debiteur kunt komen. Met als gevolg dat de tegoeden op de bankrekeningen verdwenen zijn, voordat u uw vordering kunt innen. Met het nieuwe Europese bankbeslag behoort deze situatie straks tot het verleden.

Verordening
Het Europese bankbeslag is neergelegd in een verordening (655/2014), hetgeen betekent dat er rechtstreekse werking aan toekomt. Implementatie door de lidstaten is in beginsel dan ook niet noodzakelijk. Dit neemt uiteraard niet weg dat er wel degelijk praktische zaken geregeld dienen te worden. Kanttekening hierbij is dat het Verenigd Koninkrijk en Denemarken vooralsnog buiten de regeling inzake het Europese bankbeslag vallen.

Wanneer kunt u beslag leggen?
Het Europees bankbeslag is mogelijk in 2 gevallen, namelijk

1. de situatie dat u reeds een executoriale titel heeft verkregen; en
2. de situatie dat u nog geen executoriale titel heeft verkregen.

In dit laatste geval dient er wel uiterlijk binnen 30 dagen na indiening van het verzoek tot het leggen van Europees bankbeslag een gerechtelijke procedure opgestart te worden, die leidt tot het verkrijgen van een executoriale titel.

Verrassingseffect
De procedure inzake het Europees bankbeslag is een zogenaamde ex parte procedure. Dit betekent dat de schuldenaar niet bij de procedure betrokken is en hier ook geen weet van heeft. De schuldenaar wordt pas op de hoogte gesteld wanneer het beslag reeds gelegd is. Op dat moment zijn de tegoeden op de bankrekeningen reeds veilig gesteld voor de schuldeiser. Op deze manier wordt beoogd te voorkomen dat de schuldenaar zijn vermogen aan het verhaal van de schuldeiser onttrekt.

Voor de schuldenaar bestaan er uiteraard mogelijkheden om verweer te voeren tegen de beslaglegging. Dit echter uitsluitend achteraf. Mogelijk dat voor de schuldenaar de gevolgen van de beslaglegging al niet meer terug te draaien zijn althans schade onvermijdelijk is. Om de belangen van de schuldenaar te beschermen, zal de schuldeiser, indien hij nog geen executoriale titel heeft verkregen, zekerheid moeten stellen. Lichtvaardig beslag leggen is derhalve niet verstandig. Dit geldt temeer aangezien de schuldeiser aansprakelijk is voor de schade die de schuldenaar lijdt ten gevolge van onterechte beslaglegging.

Formulierenprocedure
De procedure inzake het Europees bankbeslag wordt een formulierenprocedure. Dit betekent dat er geen verzoekschrift of ander processtuk hoeft te worden opgesteld. Het betreft slechts een kwestie van formulieren invullen.

De bevoegde rechter zal het verzoek tot het leggen van Europees bankbeslag vervolgens aan 2 criteria toetsen:

1. spoedeisend belang (dringende behoefte); en
2. de vordering dient waarschijnlijk gegrond te worden verklaard.

Het “normale” Nederlandse beslag wordt formeel aan soortgelijke criteria getoetst. In de praktijk stelt deze toets echter niet veel voor. De verwachting is dat de toets bij het Europees bankbeslag wel zeer strikt zal zijn.

Rekeningnummer onbekend
Voor Nederland is de mogelijkheid van conservatoir beslag leggen niet nieuw. Wat wel nieuw is, is dat het feit dat de schuldeiser niet bekend is met de bank en/of het rekeningnummer van de schuldenaar geen probleem is. Het verzoek tot het leggen van Europees bankbeslag kan namelijk uitgebreid worden met een verzoek om informatie. De banken zijn verplicht aan een dergelijk verzoek gehoor te geven en derhalve kenbaar te maken of een schuldenaar bij hen één of meerdere rekeningen aanhoudt. Deze mogelijkheid om informatie op te vragen, maakt het leven van de schuldeiser een stuk eenvoudiger. Zelf zal de schuldeiser deze informatie immers vaak niet kunnen achterhalen.

Toekomst
Het Europees bankbeslag mag formeel dan een feit zijn met de verordening. Feitelijke beslaglegging kan echter pas vanaf 18 januari 2017, omdat de verordening dan pas in werking treedt. De lidstaten hebben de komende 2 jaar de tijd om alle praktische zaken te regelen. Het duurt derhalve nog even voordat u werkelijk de vruchten kunt plukken van deze grote sprong voorwaarts binnen Europa.