Toezichtkader IGZ en NZa
Deze maand publiceerden de IGZ en de NZa het gezamenlijk kader “Toezicht op goed bestuur “. Dit kader vervangt het toezichtkader bestuurlijke verantwoordelijkheid en veiligheid van IGZ uit 2011. In navolging van de brief van de minister van VWS “Goede zorg vraagt om goed bestuur” van januari van dit jaar leggen de IGZ en de NZa in dit kader de verbinding tussen de ‘veldnormen’ van de Zorgbrede Governancecode, beleidskader en wet- en regelgeving. In genoemde brief gaf de minister aan geen heil te zien in meer wet en regelgeving voor bestuur en toezicht mede gelet op het komende Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen waarover hierna meer. De minister wilde liever in overleg met de sector komen tot een aanscherping van veldnormen als de Zorgbrede Governancecode 2010 alsmede tot een mogelijk accreditatiestelsel voor bestuurders en toezichthouders in de zorg. Over de nieuwe Zorgbrede Governancecode volgt ook hierna meer. Eerst kort nog enkele woorden over het toezichtkader. De samenwerking van beide toezichthouders is gericht op verlaging van de administratieve druk bij zorgaanbieders en efficiënter toezicht waarbij de IGZ toeziet op kwaliteit en veiligheid van de zorg terwijl de NZa waakt over de betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg. Dit gezamenlijk kader brengt wellicht geen hele nieuwe gezichtspunten, wel geeft het de focus van het toezicht aan. Hierbij valt de sterke nadruk op wenselijk gedrag, een open houding en het creëren van een zelfkritische massa op. Ook dit bevreemdt niet na de vele incidenten in de zorg en de Maevita uitspraak. Het kader vraagt van bestuur en toezicht om kritisch het eigen functioneren tegen het licht te houden en waar nodig intern kaders te scheppen ter verbetering. Hierbij kan men bijvoorbeeld denken aan het inplannen van een structureel overleg tussen bestuur, toezicht, ondernemingsraad en cliëntenraad.

Zorgbrede Governancecode 2017
Op 23 mei 2016 is de consultatieversie van de nieuwe Zorgbrede Governancecode 2017 (Code) verschenen. De Code is geheel vernieuwd en de code voor universitaire medische centra is er in opgenomen. De nieuwe Code is niet meer rule based zoals de huidige code maar principle based. De Code moet uitnodigen tot dialoog in plaats van fungeren als afvinklijstje. Zo ontbreekt thans een lijst met bestuursbesluiten die goedkeuring behoeven van de raad van toezicht. Per principe volgt telkens eerst een korte toelichting waarna de principes worden uitgewerkt in een aantal verplichtingen dan wel aanbevelingen. Thans is expliciet door middel van symbolen opgenomen welke bepalingen van de Code verplicht zijn (pas toe) en van welke men, mits gemotiveerd, mag afwijken (pas toe of leg uit). Naast de geheel andere insteek van de Code zijn ook een aantal maatschappelijk relevante zaken toegevoegd. Nieuwe onderwerpen in de code zijn:

• de maatschappelijke doelstelling is expliciet gemaakt en de centrale positie van de cliënt van de zorgorganisatie heeft een duidelijke plaats gekregen;
• waarden en normen, cultuur en gedrag worden in een apart principe geadresseerd;
• de medezeggenschap is benoemd en is onderscheiden van de omgang met andere belanghebbenden;
• de omgang met in- en externe belanghebbenden is uitgewerkt en verder geconcretiseerd;
• de integriteit en professionalisering van bestuurders en toezichthouders zijn als aparte onderwerpen benoemd;
• de werkgeversrol van de raad van toezicht is explicieter beschreven, waaraan onder andere de verantwoording over declaraties is toegevoegd;
• de governance van zorgconcerns en samenwerkingsverbanden is opgenomen;
• er wordt aandacht gegeven aan de keuze voor de geschikte rechtspersoon;
• ook organisaties met een directeur/ aandeelhouder, kleine organisaties en winstuitkeringen zijn opgenomen.

De Code zal in dit najaar na afronding van de consultatiefase aan de ledenvergaderingen van de brancheorganisatiester goedkeuring worden voorgelegd. Over de definitieve versie zullen wij u informeren.

Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen
Tot slot is het langverwachte Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen ingediend op 8 juni jongstleden. Het Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen is afgezet tegen het consultatiedocument van ruim 2 jaar geleden in belangrijke mate aangevuld. Zo geeft het Wetsvoorstel thans naast een algemene regeling voor een raad van commissarissen bij alle rechtspersonen en dus ook verenigingen en stichtingen, ook een algemene regeling voor een monistisch bestuursmodel voor alle rechtspersonen. In een monistisch bestuursmodel zitten uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders samen in de raad van bestuur. De taakverdeling moet statutair zijn vastgelegd. Ook regelt het Wetsvoorstel de aansprakelijkheid van bestuurders en commissarissen voor alle rechtspersonen en wordt de ontslagmogelijkheid van bestuurders bij stichtingen door de rechter aanzienlijk uitgebreid. Voor een uitgebreide toelichting op Wetsvoorstel bestuur en toezicht rechtspersonen verwijs ik u naar de publicatie hierover op onze website.

Meer weten?
Wilt u meer weten? Neemt u dan contact op met Judith Wintgens.

Publicatie uit de nieuwsbrief zorg juli 2016. Klik hier voor de nieuwsbrief.