Platformarbeid ontstaat uit online platformen die werkopdrachten verschaffen via een app of een website. Voorbeelden van dergelijke platformen zijn Deliveroo, Uber, Charley Cares, Werkspot en Tring Tring. De werkenden kunnen zich via het internetplatform aanbieden om werkopdrachten uit te voeren. Dit geeft werkenden een zekere mate van flexibiliteit, aangezien ze zelf kunnen beslissen wanneer zij willen werken. Het platform opereert dan als bemiddelaar en niet als klassieke werkgever. De meeste digitale platforms kwalificeren hun werkenden als zelfstandigen in plaats van als werknemers. Dit heeft tot gevolg dat de platformarbeiders beduidend minder bescherming genieten dan werknemers in een traditionele werkgever-werknemer relatie. Voor de platforms is deze verhouding gunstig, omdat zij daardoor minder risico’s lopen en uitsluitend als bemiddelaar kunnen optreden. Bij ziekte geldt bijvoorbeeld geen loondoorbetalingsplicht en er is geen ontslagbescherming.
Het voornaamste doel van de bemiddelaar is het efficiënter bij elkaar brengen van vraag en aanbod door middel van innovatieve technologie. Vanwege de voordelen is het niet uitgesloten dat ook “klassieke” werkgevers gebruik gaan maken van platformarbeid. Denk bijvoorbeeld aan het uitbesteden van bepaalde opdrachten.
Platformarbeid sluit echter niet goed aan op het Nederlandse arbeidsrecht.
In juli 2018 berichtten wij u al over de zaak met betrekking tot Deliveroo die bij de rechtbank Amsterdam aanhangig was. Hoewel de rechter toen oordeelde dat de overeenkomst tussen de bezorger en Deliveroo als opdracht overeenkomst moest worden gekwalificeerd, oordeelde de rechtbank Amsterdam een half jaar later op 15 januari 2019, dat de rechtsverhouding tussen Deliveroo en haar bezorgers wél als arbeidsovereenkomst moest worden aangemerkt.
Hoe kan het zijn dat de uitspraken van juli 2018 en januari 2019 zo wezenlijk van elkaar verschillen in zo’n kort tijdsbestek? Minister Koolmees licht dat als volgt toe : ”De oorzaak van het verschillend beoordelen van de kwalificatie is gelegen in de situatie dat er door de rechter in de eerste zaak meer gekeken is naar de inhoud van de door partijen gesloten opdrachtovereenkomst in een specifiek geval. Dit in tegenstelling tot de uitspraak van 15 januari jl. waarin de rechter, naast de gesloten overeenkomst, ook gekeken heeft naar de feitelijke uitwerking van de bepalingen in de overeenkomst naar de dagelijkse praktijk en de aard van de werkzaamheden, die tot de kern van het bedrijf van Deliveroo horen.”
In zijn brief van 12 februari 2019 zet minister Koolmees de gedachte van het kabinet over de platformeconomie uiteen. Het kabinet is allereerst enthousiast over de innovatieve en technologische ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, zoals het werken via platforms. Tegelijkertijd wordt in de brief opgemerkt dat de opkomst van de platformeconomie niet ten koste mag gaan van de arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden van werkenden.
Het kabinet vindt het belangrijk dat contractpartijen in beginsel zelf hun arbeidsrelatie kunnen vormgeven. De concrete feiten en omstandigheden bepalen uiteindelijk of sprake is van een arbeidsovereenkomst of van een overeenkomst van opdracht. Het kabinet acht het daarom wenselijk dat door middel van rechterlijke uitspraken meer duidelijkheid komt over de kwalificatie van arbeidsrelaties in de platformeconomie. Het kabinet maakt zich daarbij evenwel zorgen over kwetsbare zelfstandigen. Het kabinet realiseert zich ook dat de manier waarop het werk via de verschillende platforms is ingericht, sterk uiteenloopt. Bij de kwalificatiediscussie rond platformarbeid hoort volgens minister Koolmees ook de vraag of de huidige wetgeving nog wel is toegesneden op de arbeidsmarkt van vandaag en of deze tevens bestendig is voor de arbeidsmarkt van morgen. Het kabinet heeft daarom een commissie samengesteld die onderzoek doet naar de wijze waarop werk er in de toekomst uit zal zien en bij welke wetten en regelgeving de arbeidsmarkt gebaat is. De commissie is gevraagd hierover uiterlijk op 1 november 2019 haar advies uit te brengen.
Wij houden u uiteraard op de hoogte van de ontwikkelingen.
Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met onze advocaten van Team Arbeidsrecht.
Maart, 2019
