Regelmatig worden consumenten gewaarschuwd voor de veiligheid van producten in winkels. Denk hierbij aan de waarschuwing van supermarktketen Deen, waarbij de vermelding van de allergenen soja en melk ontbrak op het etiket van de leverworst. De Jumbo riep onlangs de ongerookte coburgerharm terug in verband met mogelijke aanwezigheid van de salmonellabacterie.

Voorkomen is beter dan genezen
Producenten van levensmiddelen zijn gebonden aan strenge veiligheidsnormen en regelgeving bij de verkoop van producten. Wanneer blijkt dat het product niet voldoet aan de gestelde veiligheidseisen, kan een productrecall het gevolg zijn. Een productrecall is een samenvatting van diverse maatregelen die erop gericht zijn te voorkomen dat onveilige producten op de handelsmarkt of bij consumenten komen en/of blijven. Een productrecall kan variëren van het waarschuwen van consumenten of tussenhandelaren tot het instellen van een onderzoek naar mogelijk onveilige producten en het terughalen van deze producten uit de winkels. Ook kunnen er boetes worden opgelegd aan de overtreder(s).

Een productrecall kan zeer nadelige gevolgen hebben voor de producent. Het is dan ook raadzaam om vroegtijdig stil te staan bij de veiligheidsvoorschriften waar de producten aan moeten voldoen en welke maatregelen een producent moet nemen, wanneer blijkt dat een levensmiddel als onveilig is aan te merken.

Regelgeving
Producten moeten in Europa voldoen aan de Algemene Levensmiddelen Verordening (ALV) Verordening (EG) 178/2002. De nationale autoriteit die toezicht houdt op de naleving van wet- en regelgeving is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en ontleent de bevoegdheden tot handhaving aan de Warenwet.

De ALV kent een groot toepassingsbereik en is van toepassing op alle stadia van productie, verwerking en distributie van levensmiddelen. Artikel 14 ALV verbiedt het in handel brengen van ‘onveilige’ levensmiddelen door producenten. Een levensmiddel is onveilig wanneer het schadelijk is voor de gezondheid of ongeschikt is voor consumptie. Schadelijk voor de gezondheid zijn producten die na gebruik ervan op korte termijn of lange termijn een negatief effect hebben op de gezondheid. Ongeschikt zijn producten die zijn bedorven of een onaanvaardbare geur, kleur of smaak hebben. Producten waar een onjuist of onvolledig etiket is aangebracht, worden tevens aangemerkt als onveilig.

Artikel 19 ALV bepaalt dat wanneer de producent meent dat zijn product niet voldoet aan de veiligheidsvoorschriften, zij zelf verplicht zijn de producten uit de handel te nemen. De verantwoordelijkheid ligt bij de producent en moet hiervan onverwijld melding maken bij de NVWA. Aan de NVWA is vervolgens de bevoegdheid toegekend om een productrecall af te dwingen.

Aandachtspunten
Om de nadelige gevolgen van een productrecall te beperken is een goede inrichting van de organisatie essentieel, waarbij op voorhand is nagedacht over een crisissituatie. Dit kan in de vorm van een crisisplan of actieplan, waarbij nauw gezet de stappen zijn beschreven vanaf de signalering van de onveiligheid, tot aan het daadwerkelijk uit de schappen halen van het product. Voor alle betrokken partners (denk aan afnemers, toeleveranciers, NVWA, mediawoordvoerders en verzekeraars) zal een taakverdeling gemaakt moeten worden. Om eventuele schade te beperken is het van belang dat alle betrokkenen in het productieproces snel kunnen handelen en weten wat er van ze wordt verwacht. Een goede administratieve verwerking van het distributieproces en een werkbaar klachtensysteem kan bijdragen aan het vroegtijdig signaleren en tijdig handelen wanneer een onveilige situatie zich voordoet. Hiermee wordt ook de kans dat de NVWA zelf ingrijpt of boetes oplegt, verkleind.

Verzekering
Een producent van levensmiddelen loopt, gelet op de aard van zijn bedrijf, het risico op het in het handelsverkeer brengen van onveilige producten. Het is daarom aan te raden hiervoor een verzekering af te sluiten én goed te controleren wat er exact is verzekerd (en nog belangrijker: wat niet). Alleen de door derden geleden schade als gevolg van een onveilig product wordt doorgaans gedekt door de reguliere aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven (AVB). In geval van een productrecall worden de kosten, die de producent onder deze verzekering in het kader van de productrecall moet maken, niet gedekt. Denk hierbij aan de kosten voor het traceren van de onveilige producten, kosten voor herstel of vervanging, het terugroepen van het product et cetera. Ook deze kosten kunnen aanzienlijk zijn.

Voor een verdergaande dekking voor deze kosten kan een aanvullende Productcontaminatieverzekering (PCV) worden afgesloten. In dit geval kan de schade, als gevolg van verandering of verontreiniging van het product waardoor het product (mogelijk) ongeschikt is voor consumptie of het gebruik daarvan, gedekt worden. Maar ook bij deze verzekering is het raadzaam te controleren wat, en vooral onder welke omstandigheid, deze aanvullende verzekering de kosten dekt.

Compliance
Om ervoor te zorgen dat je als producent continu op de hoogte bent van ontwikkelingen en voldoet aan de geldende wet- en regelgeving, is deskundig advies vereist. Het is namelijk zaak goed in kaart te krijgen waar jouw bedrijf risico’s loopt en hoe deze risico’s kunnen worden afgedekt.

Meer informatie
Heeft u nog vragen over dit onderwerp? Wilt u meer informatie? Neem dan contact op met Merel Lentjes of een van de andere advocaten van team Food & Agri. Zij zijn u graag van dienst.

 

Juni 2017