Op 24 september 2019 heeft het Hof van Justitie een arrest gewezen over de reikwijdte van het ‘recht op vergetelheid’. Dit recht is neergelegd in artikel 17 van de AVG en houdt in dat een persoon in bepaalde gevallen een verzoek kan doen tot wissing van zijn persoonsgegevens. De verwerkingsverantwoordelijke is in beginsel verplicht deze gegevens ook daadwerkelijk te verwijderen. In haar arrest van 24 september 2019 heeft het Hof duidelijkheid gegeven over de toepassing van het ‘recht op vergetelheid’.
Wereldwijd ‘recht op vergetelheid’?
De zaak die voorlag bij het Hof van Justitie zag op een geschil tussen de Franse toezichthouder (CNIL) en Google. De Franse toezichthouder had aan Google een boete opgelegd omdat Google weigerde alle zoekresultaten over een bepaalde persoon in alle versies van haar zoekmachine wereldwijd te verwijderen. Volgens Google impliceert het ‘recht op vergetelheid’ niet dat álle zoekresultaten in alle nationale versies van haar zoekmachine moeten worden verwijderd, zonder dat daarin ook maar enige vorm van geografische rangschikking wordt aangebracht. Volgens Google berust de handelwijze van CNIL op een onjuiste uitlegging van (de voorloper van) de AVG.
Bij de behandeling van de zaak herhaalt het Hof dat een zoekmachine op grond van het ‘recht op vergetelheid’ verplicht is om op verzoek van een betrokkene de zoekresultaten te verwijderen die naar voren komen als op de betreffende persoon wordt gezocht. Dit recht is volgens het Hof echter niet absoluut. Onder omstandigheden kan een weigering om de zoekresultaten te verwijderen gerechtvaardigd worden door het belang van het internetgebruikers om toegang te krijgen tot bepaalde informatie over de betrokkene.
Het Hof bepaalt voorts dat een zoekmachine niet gehouden kan worden om álle zoekresultaten over een bepaalde persoon in alle versies van haar zoekmachine wereldwijd te verwijderen. Het volstaat dat een zoekmachine alleen de zoekresultaten verwijdert die in de versies van haar zoekmachine binnen de Europese Unie naar voren komen. Zoekresultaten die naar voren komen indien de zoekmachine wordt gebruikt in landen buiten de Europese Unie hoeven, behalve in bijzondere omstandigheden, niet te worden verwijderd.
Bijzondere persoonsgegevens
Voor de verwijdering van zoekresultaten die zien op bijzondere persoonsgegevens geldt overigens een strikter regime dan voor ‘gewone’ persoonsgegevens. Dit striktere regime is erop gebaseerd dat voor bijzondere persoonsgegevens een verwerkingsverbod geldt. Om die reden moeten verzoeken tot verwijdering van bijzondere persoonsgegevens in beginsel worden gehonoreerd. Verwerking van bijzondere persoonsgegevens door middel van zoekresultaten is slechts mogelijk indien hiervoor een wettelijke grondslag bestaat. Hiervan is bijvoorbeeld sprake wanneer het opnemen van zoekresultaten die verwijzen naar bijzondere persoonsgegevens noodzakelijk is om ‘redenen van zwaarwegend algemeen belang’ (art. 9 lid 2 onder g AVG).
Een reden van zwaarwegend algemeen belang kan gelegen zijn in het (grond)recht op vrijheid van informatie. Internetgebruikers kunnen belang hebben bij informatie over bijvoorbeeld een strafrechtelijke veroordeling van een bekend persoon. Om te beoordelen of van een reden van zwaarwegend algemeen belang sprake is, dient de zoekmachine na te gaan of “de opname van deze link in de resultatenlijst […] strikt noodzakelijk blijkt ter bescherming van de in artikel 11 van het Handvest verankerde recht op vrijheid van informatie van internetgebruikers die mogelijk geïnteresseerd zijn in toegang tot deze webpagina via een dergelijke zoekopdracht.“
Bij de beoordeling of van een reden van zwaarwegend algemeen belang sprake is, dient de zoekmachine een belangenafweging te maken tussen de rechten van betrokkene op eerbiediging van het privéleven en op bescherming van persoonsgegevens, en het recht op vrijheid van informatie voor internetgebruikers. In het geval van gegevens over overtredingen of strafrechtelijke veroordelingen van een persoon, dient de zoekmachine bij de belangenafweging bijvoorbeeld onder meer rekening te houden met de aard en ernst van het feit, het verloop en afloop van de strafrechtelijke procedure, de functie van de persoon in het openbare leven en de inhoud en vorm van de publicatie. Indien het belang van de betrokken persoon zwaarder weegt dan het recht op informatie (via de zoekresultaten) voor internetgebruikers, dan dient de zoekmachine de zoekresultaten te verwijderen.
Hoe nu verder?
Uit het voorgaande volgt dat zoekmachines niet gehouden zijn om persoonsgegevens over betrokken personen te verwijderen indien dit strijdig is met het recht van internetgebruikers op toegang tot informatie. Zoekmachines zijn bovendien niet verplicht alle wereldwijde zoekresultaten die verwijzen naar gegevens over een bepaalde persoon, te verwijderen. Het volstaat om alleen de zoekresultaten in de lidstaten van de Europese Unie te wissen.
Dit is anders bij het verzoek tot verwijdering van bijzondere persoonsgegevens. Een dergelijk verzoek moet in beginsel worden gehonoreerd door een zoekmachine. Slechts indien het strikt noodzakelijk is ter bescherming van het recht op vrijheid van informatie, mag een zoekmachine weigeren om bijzondere persoonsgegevens te verwijderen.
Heeft u een verzoek gekregen tot het verwijderen van persoonsgegevens en weet u niet of u hiertoe verplicht bent? Neem dan contact op met een van onze specialisten van team Privacy. Wij helpen u graag verder!
Oktober 2019
