De burgemeester van Hardenberg zal begin december vreemd hebben opgekeken. Opeens was hij door de Rechtbank Overijssel benoemd tot mede-curator in het faillissement van De Zorgstal BV, zo blijkt uit deze uitspraak. Politici bekleden wel vaker meerdere en diverse functies, maar faillissementscurator is toch wel een opmerkelijke in het lijstje van bijbaantjes. Zo makkelijk zal de burgemeester ongetwijfeld nog nooit zijn benoemd voor een bijbaantje.

Alle gekheid terzijde, de achtergrond van deze benoeming is schrijnend. De casus laat ook zien hoe complex het werk van faillissementscuratoren kan zijn.

Wat was er aan de hand?

De Zorgstal is op 2 november 2021 failliet verklaard. De Zorgstal bood 24-uursbegeleiding aan kwetsbare personen met psychiatrische aandoeningen. Als gevolg van het faillissement dreigde de zorg aan deze mensen weg te vallen. Daarnaast was de huur opgezegd en dreigde deze personen hun woonruimte te verliezen. De curator die is aangesteld voor de crediteuren trekt zich ook het lot aan van deze mensen en zocht een oplossing voor ze. De curator liep echter vast in een kafkaëske wirwar van wet- en regelgeving en hij vond geen gehoor bij de diverse instanties.

Ten einde raad zal deze curator zich hebben gemeld bij de rechter-commissaris met dit dilemma. De rechter-commissaris vindt vervolgens op onverwachte wijze een oplossing voor dit dilemma. De rechter-commissaris vraagt de rechtbank om de burgemeester te benoemen als mede-curator. De motivering hiervoor is als volgt.

Burgemeester benoemd als mede-curator

In het faillissement van De Zorgstal zijn de belangen betrokken van kwetsbare inwoners van de gemeente Hardenberg. De burgemeester heeft een zorgplicht voor zijn inwoners. Daarnaast moet, zo begrijp ik, de burgemeester beter in staat worden geacht om een oplossing te vinden voor dit concrete maatschappelijke probleem. De rechtbank volgt deze motivering en benoemt de burgemeester tot mede-curator. Een creatieve oplossing voor een zeer onwenselijke situatie.

Wellicht denkt u: kan dat zo maar? De burgemeester heeft toch niet gevraagd om deze benoeming? En hij is toch geen advocaat? En bovendien lijkt hij geen kennis te hebben van het faillissementsrecht. Dat klopt, maar de faillissementswet kent geen vereisten waaraan een curator moet voldoen. Een curator hoeft dus ook geen advocaat te zijn. In sommige andere faillissementen zijn eerder ook een makelaar, notaris en accountant benoemd. Deze benoeming wordt dan vaak gedaan in verband met specifieke kennis en naast een advocaat-curator. Het benoemen van een curator is daarnaast een discretionaire bevoegdheid van de rechtbank. De rechtbank mag benoemen wie zij wil, ook als de betreffende persoon niet heeft gevraagd om een benoeming. Sterker nog, advocaat-curatoren worden ook niet van te voren gevraagd of zij benoemd willen worden in een specifiek faillissement. Zij worden gewoon benoemd. Het mag overigens duidelijk zijn, de rechtbank heeft in dit geval een statement willen maken.

Curator

Het mag zo zijn dat de curator mede aandacht mag hebben voor belangen van maatschappelijke aard, zoals het belang van patiënten van een failliete zorginstelling, maar dit is niet de primaire taak van de curator. De curator is er primair voor de schuldeisers. Namelijk om het vermogen van de failliet te vereffenen en de opbrengst te verdelen onder de schuldeisers. Het oplossen van complexe maatschappelijke problemen is aan de politiek en in dit concrete geval aan de burgemeester. De curator is ook niet opgeleid om deze belangen te behartigen. Van de curator mag uiteraard wel worden verwacht dat hij deze problemen signaleert en meldt, maar daarna is het niet aan hem om dit op te lossen.

Het belang van de gezamenlijke schuldeisers staat met enige regelmaat haaks op maatschappelijke belangen. Dat geldt zeker indien voor het behartigen van de maatschappelijke belangen kosten moeten worden gemaakt, bijvoorbeeld om zorg aan patiënten te continueren. Daarnaast komt het met enige regelmaat voor dat de faillissementsboedel leeg is. In dat geval zijn er helemaal geen financiële middelen beschikbaar om de kosten hiervoor te dragen.

De interventie van de rechter-commissaris en de rechtbank is opmerkelijk, maar lijkt wel effect te hebben gesorteerd. De burgemeester is wakker geschud en heeft zijn ambtenaren aan het werk gezet. Vervolgens heeft een gesprek plaatsgevonden. In dat gesprek blijkt dat de ambtenaren van de gemeente Hardenberg hard werken aan een oplossing en dat de gemeente zo nodig een vangnet zal bieden. Gezien deze ontwikkeling vindt de rechter-commissaris het niet langer nodig om de burgemeester aan te laten blijven als mede-curator. De burgemeester wordt vervolgens bij besluit van de rechtbank ontslagen.

Eind goed al goed?

In dit concrete geval lijken de problemen opgelost, maar een oplossing voor andere gevallen is dit niet. De rechtbank kan niet altijd een hoogwaardigheidsbekleder benoemen in dit soort schrijnende gevallen. De wetgever is aan zet en zal goed moeten nadenken over de taken die bij de curator worden neergelegd en welke taken juist niet. Uit een recent consultatiedocument over het insolventierecht volgt dat de wetgever deze taakomschrijving van de curator ook aan het onderzoeken is. Dat is een goede ontwikkeling, want de curator is niet degene die allerhande maatschappelijke problemen dient op te lossen.

(Zie hierover ook mijn blog over het faillissement van het Slotervaart-ziekenhuis.)

 

Meer informatie

Heeft u vragen of wilt u meer informatie? Neem dan contact op met Lodewijk Hox of één van de andere advocaten van team Insolventie & Herstructurering.

 

 

 

Januari 2022