Wnra

De Wnra: van ambtenarenrecht naar arbeidsrecht

De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren, de Wnra, gaat er voor zorgen dat de rechtspositie van de meeste ambtenaren zoveel mogelijk gelijk getrokken wordt met die van werknemers in de private sector. Van ambtenarenrecht naar arbeidsrecht dus. De Wnra gaat gevolgen hebben voor een zeer grote groep: meer dan een half miljoen personen gaan onder deze nieuwe wet vallen. De Wnra treedt hoogstwaarschijnlijk vanaf 1 januari 2020 in werking.

De Wnra vormt het voorlopige sluitstuk van het proces van ‘normalisering’ van de rechtspositie van ambtenaren dat al sinds de jaren ’80 gaande is. Onder meer gelden inmiddels op terreinen als sociale zekerheid, arbeidstijden en arbeidsomstandigheden, arbeid en zorg en medezeggenschap dezelfde wetten en regels voor overheid en bedrijfsleven. Door de Wnra krijgen ambtenaren ook te maken met het arbeids- en ontslagrecht uit het Burgerlijk Wetboek, de Wet CAO en de Wet AVV.

Voor wie gaat de Wnra gelden?

Door de Wnra worden de aanstellingen van de meeste ambtenaren met ingang van 1 januari 2020 automatisch omgezet in een arbeidsovereenkomst naar civiel recht. Dit geldt onder meer voor ambtenaren die werkzaam zijn bij gemeenten, provincies, ministeries en waterschappen. Zij behouden wel een afgeslankte vorm van de ambtenarenstatus. Er blijven voor hen nog een aantal specifieke regels gelden met betrekking tot integriteit, nevenwerkzaamheden en het aannemen van giften. Ook blijft voor de nieuwe ‘ambtenaar-light’ de verplichte aflegging van de eed of belofte in stand.

Dit geldt niet voor het personeel van openbare onderwijsinstellingen: op hen wordt alleen het civiele arbeidsrecht van toepassing. Hiermee komt er een einde aan de verschillende rechtsposities van het personeel in het openbaar en bijzonder onderwijs.

Ambtenaren bij de politie, defensie en rechterlijke macht zijn geheel van de Wnra uitgezonderd en blijven dus geheel ambtenaar (oude stijl).

De gevolgen van de Wnra

De verschillen tussen het ambtenarenrecht en het arbeidsrecht zijn groot. De rechtsgebieden zijn fundamenteel verschillend, zowel inhoudelijk als procedureel. Het ambtenarenrecht wordt gekenmerkt door eenzijdigheid, terwijl het arbeidsovereenkomstenrecht tweezijdigheid als uitgangspunt neemt. Het arbeidsrecht vereist een andere denkwijze en bovenal een praktische en pragmatische aanpak.

Een belangrijk verschil is dat het private ontslagstelsel gaat gelden, waaronder de preventieve ontslagtoets. Dit houdt in dat het UWV of de kantonrechter vooraf toestemming moet geven voor ontslag. Hiernaast wordt het bestuursprocesrecht (bezwaar en beroep) ingewisseld voor civiele rechtsbescherming. Door de Wnra wordt het mogelijk ontslag aan te vechten bij de kantonrechter, met hoger beroep mogelijkheden bij het gerechtshof en de Hoge Raad.

Dat het civiele arbeidsrecht van toepassing wordt op overheden heeft gevolgen voor alle lokale regelingen. Deze moeten vanaf 1 januari 2020 voldoen aan de actuele arbeidsrechtelijke wetgeving en in de rechtspraak gestelde normen. Denk bijvoorbeeld aan regelingen met betrekking tot verzuim, ongewenst gedrag of integriteit en aan alcohol-, drugs- en medicijnbeleid.

Boels Zanders en de Wnra

Boels Zanders is een full service kantoor met vestigingen in Eindhoven, Venlo en Maastricht. Ons Team Arbeidsrecht  bestaat uit 13 advocaten en is daarmee het grootste van Zuid-Nederland. We hebben ook ervaring met het ambtenarenrecht. Tot onze cliënten behoren overheden, semi-overheden en openbare onderwijsinstellingen, waardoor wij inzicht hebben in de risico’s en uitdagingen van uw organisatie bij de implementatie van de Wnra. Wij zijn u graag van dienst bij het doorlopen van iedere fase van de transitie naar het civiele arbeidsrecht.

Boels Zanders kan u bijvoorbeeld ondersteunen met:

• samenstellen van een implementatieplan;
• cursussen aan leidinggevenden en personeelsmedewerkers in het civiele arbeidsrecht;
• voorlichtingsbijeenkomsten voor personeel;
• modelovereenkomsten;
• controle van lokale of interne regelingen en het opstellen van een personeelshandboek;
• inrichting van een nieuwe medezeggenschapsstructuur.

Meer informatie over de Wnra?

Wilt u meer informatie over de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren en de dienstverlening van Boels Zanders? Neemt u dan contact op met Jean-Luc Coenegracht.