Een school heeft de zorgplicht om leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben passend onderwijs te bieden. Scholen hebben regionale samenwerkingsverbanden gevormd om te zorgen dat de leerlingen ook daadwerkelijk een passende plek krijgen. De uitwerking van passend onderwijs is voor zowel scholen als samenwerkingsverbanden in de praktijk lastig. Wij belichten twee recente adviezen van de Geschillencommissie passend onderwijs en de Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring over de toelaatbaarheidsverklaring (“tlv”) voor het speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs.
Onderzoek ná of vóór de tlv?
Het samenwerkingsverband passend onderwijs (“samenwerkingsverband”) beslist op de aanvraag van het schoolbestuur voor de toelaatbaarheid van een leerling tot het speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs. De ouders, het schoolbestuur en andere belanghebbenden kunnen tegen dat besluit bezwaar maken bij het samenwerkingsverband. De Landelijke Bezwaaradviescommissie Toelaatbaarheidsverklaring (“bezwaaradviescommissie”) brengt daarover advies uit aan het samenwerkingsverband.
Uit het advies van de bezwaaradviescommissie van 6 februari 2017 met zaaknummer 107496 volgt dat een tlv niet is bedoeld om te onderzoeken welk type school voor een leerling passend is. Dergelijk onderzoek moet vóór de afgifte van een tlv gebeuren.
In deze zaak gaat het om een leerling die bekend is met pdd-nos en al ruim anderhalf jaar thuis zit. De school vraagt een tlv aan en het samenwerkingsverband heeft de tlv voor voortgezet speciaal onderwijs afgegeven. Volgens het samenwerkingsverband heeft zij dit gedaan om onderzoek te laten plaatsvinden naar welke vorm van onderwijs passend is voor de leerling.
De Plaatsing Advies Commissie (“PAC”) van het samenwerkingsverband heeft de tlv aanvraag inhoudelijk beoordeeld. Het samenwerkingsverband heeft echter niet geverifieerd of de PAC bestaat uit deskundigen zoals genoemd in artikel 17a lid 12 van de Wet op het voortgezet onderwijs. Ook ter zitting kan niet worden vastgesteld of de deskundigen voldoen aan de wettelijke vereisten. Bovendien blijkt dat de PAC uitsluitend is uitgegaan van informatie die de school heeft aangeleverd, maar die dateerde van voor 1 april 2015. Daarna is de leerling niet meer naar school geweest. Ook heeft de PAC haar advies gebaseerd op sterk verouderde onderzoeken, uit 2010 en 2012.
Het samenwerkingsverband heeft aldus niet gecontroleerd of het advies van de PAC is gebaseerd op voldoende deugdelijke informatie en zorgvuldig tot stand is gekomen. Dit had het samenwerkingsverband wel moeten doen. Hoewel de wet niet vereist dat er een ontwikkelingsperspectief (“opp”) is voor de beoordeling van de aanvraag om afgifte van een tlv, had het volgens de bezwaaradviescommissie in dit geval wel op de weg van de PAC gelegen om, juist nu er geen actueel opp is en de onderzoeken zeer verouderd zijn, eigen onderzoek te (laten) verrichten.
De bezwaaradviescommissie oordeelt dat de tlv niet in stand kan blijven. Het is op onzorgvuldige wijze tot stand gekomen en niet voorzien van een motivering waaruit blijkt dat de leerling op basis van zijn ondersteuningsbehoefte toelaatbaar is tot het voortgezet speciaal onderwijs. Het is niet de bedoeling dat eerst een tlv wordt verstrekt en daarna onderzoek wordt verricht naar de vraag welke vorm van onderwijs passend is. Deze volgorde verdraagt zich niet met het systeem van passend onderwijs. Als het samenwerkingsverband alleen onderzoek wil faciliteren, kan het met een arrangement volstaan.
Geschillencommissie kan schoolbestuur niet verplichten tot tlv aanvraag
De Geschillencommissie passend onderwijs (“Geschillencommissie”) adviseert onder meer in geschillen over de vaststelling en bijstelling van het ontwikkelingsperspectief (“opp”) voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben.
Op 13 februari 2017 heeft de Geschillencommissie advies uitgebracht in zaaknummer 107500: hoewel ouders en school het erover eens zijn dat de leerling vastloopt op school en de school niet kan voldoen aan haar ondersteuningsbehoefte, verschillen zij van mening over de vraag of de leerling is aangewezen op speciaal onderwijs (“so”) of speciaal basisonderwijs (“sbo”). Een onderdeel van het verzoekschrift van de ouders is erop gericht de school ertoe te verplichten een tlv-sbo aan te vragen. Het antwoord daarop is nee. De geschillencommissie kan een schoolbestuur nergens toe verplichten, zij kan enkel advies uitbrengen.
Het verzoek van de ouders ziet ook op het opp. Zij willen dat de school het opp zodanig bijstelt dat daaruit blijkt dat plaatsing op een school voor sbo passend is. Maar volgens de geschillencommissie loopt de weg waarlangs kan worden bepaald of het sbo passend is niet via de bijstelling van het opp. Het opp is een instrument dat in een cyclisch proces van werken ondersteunend is voor en richtinggevend aan de ontwikkeling van de leerling op de school van inschrijving. Het is geen (exit)document dat op het laatste moment moet worden geactualiseerd om daarmee aan te tonen dat de huidige school de leerling niet meer kan begeleiden. Ook verlangt de wet niet voor het aanvragen van een tlv dat daaraan een (geactualiseerd) opp ten grondslag ligt. Daarom faalt ook dit onderdeel van het verzoekschrift.
De geschillencommissie vindt wel dat de inhoud van het opp tekortschiet. Ten eerste ontbreekt de uitstroombestemming en het uitstroomniveau, terwijl die op basis van de beschikbare informatie wel kunnen worden bepaald. Daarnaast zijn belemmerende en bevorderende factoren opgenomen in het groeidocument, in plaats van in het opp. Ook is het onduidelijk wanneer met de ouders over het opp op overeenstemming gericht overleg is gevoerd. Hierdoor voldoet het opp niet aan de door de wet gestelde eisen. Dit onderdeel van het verzoekschrift is dus gegrond.
Conclusies
De besproken zaken laten zien, zoals ook de Geschillencommissie passend onderwijs aangeeft in haar Jaarverslag over augustus 2015 tot en met december 2016, dat de inhoudelijke uitwerking van passend onderwijs soms nog hoofdbrekens veroorzaakt bij ouders, scholen en samenwerkingsverbanden. Heeft u vragen over passend onderwijs en de toepassing daarvan? Neem dan contact op met de advocaten van het team onderwijs.
Maart 2017
