Als deze maand geen akkoord wordt bereikt is het belangrijkste arbeidsrechtelijke gevolg van een harde Brexit dat onderdanen van de Europese Unie (EU) en Britten géén gebruik meer kunnen maken van het vrije verkeer van werknemers, zoals dat volgens het Europees recht geldt. Indien de komende tijd niet tijdig actie wordt ondernomen, kan dit ertoe leiden dat uw Britse werknemer niet rechtmatig mag wonen en werken in Nederland of dat uw Nederlandse werknemer niet rechtmatig mag wonen en werken in het Verenigd Koninkrijk (VK). In deze blog brengen wij u op de hoogte van de gevolgen van een harde Brexit op het vrije verkeer van werknemers, zodat u tijdig maatregelen kunt treffen.
Geen vrij verkeer van werknemers
Voor EU-onderdanen geldt onder andere het vrij verkeer van werknemers binnen de EU. Daarom hebben EU-onderdanen in beginsel geen verblijfs- of werkvergunning nodig om in een andere lidstaat te verblijven of te werken.
Overigens geldt dat EU-onderdanen de eerste drie maanden vrij in een andere lidstaat mogen verblijven, zonder aan enige voorwaarden of formaliteiten te voldoen. Na drie maanden mogen zij alleen rechtmatig in een ander EU-land verblijven, indien zij voldoende middelen hebben om zichzelf en familieleden te onderhouden.
In het geval van een no-deal Brexit, is het vrije verkeer van werknemers niet meer van toepassing. Dit heeft gevolgen voor (i) reeds in Nederland gevestigde Britse expats, (ii) werknemers die vanuit het VK in Nederland of een andere EU-lidstaat willen werken, (iii) Nederlandse werknemers in het VK tot en met 31 december 2020 en (iv) Nederlandse werknemers in het VK vanaf
1 januari 2021.
(i) In Nederland gevestigde Britse expats tot en met 31 december 2020
De Britse expats die al langere tijd in Nederland wonen en werken behouden het recht om in Nederland te wonen en werken. Indien de Britse expat minder dan 5 jaar in Nederland woont dient een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd bij de IND te worden aangevraagd. Indien deze periode 5 jaar of meer bedraagt kan een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd worden aangevraagd.
De IND heeft eerder uitnodigingsbrieven naar (de bij hun bekende) Britse expats in Nederland gestuurd om een aanvraag voor een verblijfsvergunning in te dienen. Begin oktober heeft de IND aangekondigd geen uitnodigingsbrieven meer te zullen versturen. Iedere Britse expat die dus geen brief heeft ontvangen kan daarom het beste zelf zo snel mogelijk een aanvraag voor een verblijfsvergunning doen. Deze aanvraag kunt u tot 1 juli 2021 doen. Werkgevers hebben geen tewerkstellingsvergunning nodig voor deze groep Britten met deze verblijfsvergunning. Wel raden wij werkgevers aan te controleren of de Britse werknemer (op tijd) een verblijfsvergunning heeft aangevraagd en de werknemer hier eventueel op te wijzen. Daarnaast worden deze Britten vrijgesteld van de inburgeringsplicht.
(ii) Werknemers die vanuit het VK in Nederland of een andere EU-lidstaat willen werken ná de Brexit van 31 december 2020
Voor werknemers uit het VK geldt dat zij in het geval van een harde Brexit alleen in een EU-Lidstaat mogen wonen en werken, indien zij beschikken over een rechtsgeldige verblijfs- én tewerkstellingsvergunning. Ná een harde Brexit kwalificeren de Britten namelijk als derdelanders. Voor een kort bezoek voor zakelijke doeleinden kan een ‘short stay visum’ van maximaal 90 dagen worden aangevraagd. Voor het wonen en werken in Nederland voor een langere periode bestaan, afhankelijk van de aard en duur van de werkzaamheden, de volgende mogelijkheden: (i) een (gecombineerde) verblijf- en tewerkstellingsvergunning, (ii) een Europese blauwe kaart, (iii) er wordt voldaan aan de vereisten van de Richtlijn Intra Corporate Transferees of (iv) de werknemer wordt als kennismigrant toegelaten.
(iii) Nederlandse werknemers in het VK vóór 1 januari 2021
Voor Nederlandse (en andere EU-) werknemers die reeds in het VK wonen (en werken) en die dit ook vanaf 1 januari 2021 willen blijven doen geldt het volgende. Nederlanders die 5 jaar of meer in het VK wonen, kunnen een verzoek indienen voor een ‘settled status’ bij de Britse overheid. Deze status geeft mensen het recht in het VK te wonen, te werken, een staatspensioen op te bouwen en gebruik te maken van publieke diensten. EU-onderdanen die minder dan 5 jaar in het VK wonen kunnen een ‘pre-settled status’ aanvragen. Vanaf 5 jaar verblijf kan deze status worden omgezet in de permanente ‘settled status’.
(iv) Nederlandse werknemers in het VK vanaf 1 januari 2021
Voor Nederlanders en andere EU-onderdanen die ná de overgangsperiode naar het VK willen vertrekken om te wonen en werken zal vanaf 1 januari 2021 een in werking treden. Dit heeft de Britse regering op 13 juli 2020 laten weten. EU-onderdanen worden vanaf dat moment hetzelfde behandeld als non-EU-onderdanen. Op veel punten zullen EU-onderdanen wel nog een voorkeursbehandeling krijgen. Zo kan voor EU-onderdanen meer digitaal worden geregeld in plaats van via Visa-centra. Ook bestaat in het VK een met de Nederlandse kennismigrantenregeling vergelijkbare regeling voor zogenaamde ‘skilled-workers’.
Conclusie
De arbeidsrechtelijke gevolgen van een no-deal Brexit zijn groot. Het vrije verkeer van werknemers zal voor het VK niet meer gelden, waardoor zowel Nederlandse werknemers in het VK als Britse werknemers in Nederland te maken zullen krijgen met het verplicht moeten aanvragen van verblijfs- en tewerkstellingsvergunningen. Daarbij geldt dat over en weer (nog) wel een voorkeursbehandeling zal gelden, maar het zeker niet meer vanzelfsprekend is dat een persoon met de Britse nationaliteit in Nederland mag komen wonen en werken of vice versa. Daarom is het aan te raden er op tijd voor te zorgen dat uw werknemers over de juiste documenten beschikken en op tijd te inventariseren welke aanvullende acties eventueel noodzakelijk zijn.
Heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan contact op met Maruca Overdijk, advocaat van ons team Arbeidsrecht, lid van de International Desk.
December 2020
