Wat is bindend advies? Hoe gaat een bindend adviesprocedure in zijn werk? Wanneer kan er gebruik worden gemaakt van bindend advies?

Wat is bindend advies?
Bindend advies is, net zoals arbitrage en mediation, één van de alternatieve (particuliere) vormen van geschillenbeslechting, buiten de overheidsrechter om.

Een bindend advies berust op een overeenkomst van partijen. De bindend advies-overeenkomst geldt als een vaststellingsovereenkomst in de zin van de wet (artikel 7:900 BW). In de vaststellingsovereenkomst komen partijen overeen dat zij een reeds bestaand geschil of een onzekerheid willen laten beslechten door middel van een bindend advies. Partijen laten bindend adviseurs vaststellen hetgeen tussen hen rechtens zal gelden, en zijn daaraan gebonden. De rechtsverhouding tussen de partijen en de bindend adviseurs is een overeenkomst van opdracht. Door het sluiten van een bindend adviesovereenkomst doen partijen vrijwillig en ondubbelzinnig afstand van hun recht op toegang tot de gewone (overheids-) rechter.

Naast of in plaats van mediation
Bindend advies is een goed alternatief voor of aanvulling op mediation; soms is er nu eenmaal toch iemand nodig die voor partijen een bindende uitspraak doet, al dan niet op onderdelen, omdat partijen er zélf niet uitkomen.

De voordelen
Het feit dat bindend advies niet gebonden is aan strikte wettelijke kaders en informeel kan verlopen, is een voordeel ten opzichte van de meer “geformaliseerde” arbitrage-procedure.

Een bindend adviesprocedure kan sneller en efficiënter verlopen. De deskundigheid en ervaring van de bindend adviseurs staat garant voor een juridisch gedegen beoordeling. De bindend adviseurs voeren de regie en leveren maatwerk. De procedure wordt tevoren afgestemd. Polarisatie en escalatie wordt zo (veel) mogelijk voorkomen.

Het verloop
Nadat partijen hun geschil of vraagstelling aanmelden voor bindend advies wordt er een bindend adviesovereenkomst gesloten en krijgen partijen de gelegenheid om hun standpunten schriftelijk uiteen te zetten en toe te lichten. De bindend adviseurs geven daarvoor eventueel nadere handvaten en een checklist. De termijnen worden (relatief) kort gehouden. Schriftelijke stukken worden in beginsel gelijktijdig ingediend en elke partij mag daarop vervolgens nog eenmaal reageren. Na analyse daarvan wordt er een datum bepaald voor een mondelinge behandeling, en daaraan voorafgaand krijgen partijen waar nodig nog instructies voor het nader overleggen van stukken danwel het verstrekken van aanvullende informatie. De hoorzitting heeft tot doel eventuele nog bestaande onduidelijkheden weg te nemen danwel de laatste informatie die nodig is voor een juiste beoordeling in te winnen. Vervolgens wordt er een bindend advies afgegeven binnen een relatief korte termijn. Voor eenvoudige zaken wordt gestreefd naar een doorlooptijd van circa 12 weken na ondertekening van de overeenkomst, voor complexere zaken moet rekening gehouden worden met een doorlooptijd van circa 24 weken. Die termijnen zijn indicatief. Het bindend advies wordt vastgelegd in een notariële akte waardoor daaraan ook executoriale kracht toekomt.

Waarover bindend advies vragen?
Over een groot aantal onderwerpen op het terrein van het familierecht en het erfrecht kan bindend advies worden gevraagd, zoals bijvoorbeeld:

• Alimentatie (vaststelling of wijziging)
• Uitleg of uitvoering van huwelijkse voorwaarden en daarin opgenomen bepalingen (bijvoorbeeld verrekenbedingen)
• Uitleg of uitvoering van een samenlevingscontract, of afwikkeling van samenlevingsvormen
• Kwesties inzake pensioenverevening casu quo -verrekening
• Erfrechtelijke geschillen.

Ook kwesties met grensoverschrijdend karakter, in het bijzonder voor NederBelgen in de grensregio, kunnen voor bindend advies worden aangemeld.