Per 1 augustus 2020 is de gewijzigde Wet Bibob (eerste tranche) in werking getreden. Het doel van de wijziging is om de aanpak van ondermijnende criminaliteit verder te versterken. Zo is de reikwijdte van de Wet Bibob verruimd en zijn de onderzoeksmogelijkheden van de bestuursorganen en het Landelijk Bureau Bibob (LBB) uitgebreid. In deze blog worden de belangrijkste wijzigingen op een rij gezet.

Verruiming reikwijdte Wet Bibob

De eerste wijziging betreft de verruiming van de reikwijdte van de Wet Bibob. Deze verruiming ziet enerzijds op de overheidsopdracht en anderzijds op de vastgoedtransactie. Door de wetswijziging is het begrip overheidsopdracht uitgebreid, waardoor de Wet Bibob kan worden toegepast bij alle overheidsopdrachten. Voorheen kon dit enkel bij overheidsopdrachten in de sectoren bouw, milieu en ICT.

Ook het begrip vastgoedtransactie is uitgebreid, waardoor niet alleen de deelname aan een rechtspersoon onder het bereik van de Wet Bibob valt, maar ook de vergroting, vermindering of beëindiging van een dergelijke deelname. Verder is het door de wetswijziging mogelijk om de Wet Bibob toe te passen, alvorens toestemming wordt verleend voor het vervreemden van erfpacht.

Uitbreiding onderzoeksmogelijkheden bestuursorganen

De tweede wijziging betreft de uitbreiding van de mogelijkheden tot het verrichten van een eigen Bibob-onderzoek door bestuursorganen. Zo krijgen bestuursorganen toegang tot meer justitiële gegevens. Zo kunnen voortaan niet uitsluitend de gegevens van de betrokkene worden geraadpleegd, maar ook die van bepaalde categorieën derden. Denk hierbij aan degene die leiding geeft of vermogen verschaft aan de betrokkene. Op deze wijze kan inzicht worden verkregen in mogelijke stromanconstructies.

Aan het verrichten van een eigen Bibob-onderzoek door het bestuursorgaan hecht de wetgever veel waarde. Zo kent de gewijzigde Wet Bibob aan het LBB de bevoegdheid toe om adviesaanvragen te weigeren, indien het bestuursorgaan de resultaten van het eigen onderzoek niet aan het LBB heeft verstrekt dan wel indien het bestuursorgaan onvoldoende eigen onderzoek heeft verricht.

Uitbreiding onderzoeksmogelijkheden LBB

De derde wijziging heeft betrekking op de onderzoeksmogelijkheden van het LBB. Met de gewijzigde Wet Bibob heeft het LBB de mogelijkheid gekregen om aanvullende vragen aan de betrokkene te stellen met betrekking tot een (mogelijk) zakelijk samenwerkingsverband. Daarnaast is de lijst van (verplichte) informatieleveranciers uitgebreid met onder andere gemeenten en provincies (voor zover het bestuurlijk beboetbare overtredingen betreft).

Nieuwartikel 3a Wet Bibob

Het nieuwe artikel 3a van deze wet heeft onder andere betrekking op de feiten en omstandigheden die erop wijzen dat de betrokkene in een relatie staat tot strafbare feiten. Naast veroordelingen wegens een strafbaar feit kunnen bij de vaststelling van de mate van gevaar nu ook onherroepelijke strafbeschikkingen, voldane transacties, onherroepelijke bestuurlijke boetes en bestuurlijke boetes die in stand zijn gelaten door de bestuursrechter worden aangemerkt als feiten en omstandigheden die erop wijzen dat de betrokkene in relatie staat tot strafbare feiten. Voorts mogen nu ook sepots bij de Bibob-beoordeling worden betrokken. Dit geldt overigens expliciet niet voor strafbare feiten die tot een vrijspraak hebben geleid.

Sanctie bij niet-antwoorden op aanvullende vragen LBB

Tot slot verbindt de gewijzigde Wet Bibob een sanctie aan de weigering van de betrokkene om antwoord te geven op aanvullende vragen van het LBB. In dat geval dient het LBB namelijk te concluderen dat sprake is van een ernstig gevaar.

Conclusie

De gewijzigde Wet Bibob versterkt de aanpak van de ondermijning, met name door de verruiming van de reikwijdte van de wet alsmede door de uitbreiding van de onderzoeksbevoegdheden van bestuursorganen en het LBB.

Momenteel is ook de tweede tranche van deze wet in de maak. Deze tweede tranche heeft betrekking op het verruimen van de informatie-uitwisseling tussen het LBB en bestuursorganen, en tussen bestuursorganen onderling. To be continued…

Meer informatie

Heeft u vragen of wilt u meer informatie? Neem dan contact op met Nikki Janssen of met een van de andere advocaten van team Bestuursrecht.

Augustus 2020